پرسش های متن
1- برای انجام چه کارهايی به انرژی نياز داريد؟
راه رفتن - بر داشتن اجسام - ورزش کردن – و.... به طور کلی برای انجام هر کاری به انرژی نیاز داریم.
آزمایش کنید
فعّاليّت های زير را انجام دهيد و بگوييد در هر مورد انرژی چه تغييری می کند؟
1- دست های خود را به هم مالش دهيد تا احساس گرما کنيد.
انرژی حرکتی ماهیچه های دست ما بر اثر نیروی اصطکاک به گرما تبدیل می شود.
2- فرفره ی کاغذی را بالای منبع گرما(بخاری)قرار دهيد تا به چرخش درآيد.
انرژی گرمایی بخاری به انرژی حرکتی در فرفره تبدیل می شود.
3- با مداد بر لبه ی ليوان ضربه بزنيد تا صدا توليد شود.
انرژی حرکتی دست ما به وسیله مداد به لیوان منتقل می شود و به انرژی صوتی تبدیل می شود.
4- توپی را مطابق شکل پرتاب کرده تا با اسباب بازی ها برخورد کند و آن ها را به حرکت در آورد.
انرژی حرکتی دست ما به توپ منتقل می شود و توپ را به حرکت در می آورد و در بر خورد توپ با اسباب بازی ها این انرژی حرکتی از توپ به اسباب بازی ها منتقل می شود.
5- بر روی طبل پلاستيکی چند دانه برنج بريزيد و سپس در نزديکی پوسته ی طبل صدای محکمی ايجاد کنيد.
انرژی صوتی کنار طبل مولکول های هوا را به حرکت در می آورد و به انرژی حرکتی تبدیل می شود و حرکت مولکول های هوا به طبل منتقل شده و طبل را به لرزش در می آورد و لرزش طبل باعث لرزش دانه های برنج می شود.( صوتی به حرکتی و سپس حرکتی به حرکتی)
2- چند شکل از انرژی را نام ببرید ؟
انرژی به شکل های گوناگون مانند انرژی حرکتی، گرمايی، نورانی و صوتی ديده می شود و دائماً ازشکلی به شکل ديگر تغيير می کند.
3- انرژی مواد خوراکی از کجا به دست می آيد؟
از نور خورشید است که در گیاهان سبز غذا ساخته می شود و در آن ها ذخیره می شود.
4- انرژی نورانی خورشید به چه شکلی در گیاهان ذخیره می شود ؟
انرژی شیمیایی
5- انرژی شیمیایی چیست ؟
انرژی ذخیره شده در گیاهان و میوه ها و سوخت هایی مانند زغال سنگ ، نفت ، گاز طبیعی و چوب را انرژی شیمیایی گویند.
6- انرژی شیمیایی بیش تر به چه انرژی هایی تبدیل می شود ؟
ااین انرژی در اثر سوخت ساز در بدن ما یا به هنگام سوختن سوخت هایی مانند
زغال سنگ ، نفت ، گاز طبیعی و چوب به شکل های مورد نیاز ما مانند گرما و حرکت تبدیل می شوند .
7- چه چيزهايی می توانند انرژی ذخيره کنند؟
گیاهان و میوه ها – سوخت های فسیلی - باطری - مواد منفجره
8- وقتی چراغ قوه يا اسباب بازی متحرک را به کار می اندازيد، انرژی چگونه تغيير می کند؟
در چراغ قوه انرژی پتانسیل شیمیایی ذخیره شده در باطری به انرژی نورانی تبدیل می شود و در اسباب بازی حرکتی، این انرژی به انرژی حرکتی تبدیل می شود.
ایستگاه فکر
بعضی مواد مانند مواد غذايی و سوخت ها به طور طبيعی انرژی ذخيره می کنند و بعضی از وسايل هم مانند باتری ها می توانند انرژی ذخيره کنند. آيا تاکنون مواردی مشاهده کرده ايد که بتوان در جسمی انرژی ذخيره کرد؟ چگونه؟
بله اگر فنر را فشرده کنیم در آن انرژی ذخیره می شود و همین طور اگر زه کمان را بکشیم در آن انرژی ذخیره شده است .
آزمایش کنید
1-ظرف آبی تهيّه کنيد و سنگ کوچکی را ابتدا از ارتفاع ٢٠ سانتی متری و سپس از ارتفاع ٤٠ سانتی متری و بار سوم از ارتفاع ٦٠ سانتی متری داخل ظرف رها کنيد. چه مشاهده می کنيد؟
وقتی سنگ به داخل آب می افتد آب به اطراف پخش می شود و هر چه ارتفاع بیش تر می شود آب با شدت بیش تری با اطراف پرت می شود.
2- در کدام ارتفاع آب بيش تری به اطراف پاشيده می شود؟
در ارتفاع 60 سانتی متری
3-آيا بالابردن سنگ باعث ذخيره شدن انرژی در آن می شود؟
بله و هرچه سنگ را بالا تر ببریم انرژی بیش تری در آن ذخیره می شود.
4-در چه نوع فعّاليّت ها و ورزش هايی بالارفتن باعث ذخيره شدن انرژی می شود؟
وزنه بردای - اسکی پرشی – چتر بازی - شیرجه
آزمایش کنید
1-يک اسباب بازی کوکی(فنردار)تهيّه کنيد و آن را کوک کرده و رها کنيد.
وقتی اسباب بازی را کوک می کنیم فنر آن فشرده می شود در نتیجه انرژی در آن ذخیره می شود و زمانی که اسباب بازی را رها می کنیم انرژ ی آزاد شده و باعث حرکت اسباب بازی می شود.
2-بار ديگر آن را بيش تر کوک کنيد. چه مشاهده می کنيد؟
این بار اسباب بازی با انرژی بیش تری حرکت خواهد کرد.
3-در کدام حالت انرژی جسم پس از رها شدن بيش تر است؟
در حالت دوم چون انرژی ذخیره شده در فنر آن بیش تر است.
ايستگاه فکر
هنگامی که ماشين اسباب بازی يا عروسک خود را کوک می کنيد، چه انرژی هايی به يک ديگر تبديل می شوند؟
انرژی شیمیایی مواد غذایی که ما خورده ایم به انرژی حرکتی ماهیچه ها تبدیل خواهد شد سپس انرژی حرکتی ماهیچه های ما به صورت انرژی پتانسیل در فنر ذخیره می شود.
9- انرژی آب ذخیره شده در پشت سد چگونه به انرژی الکتریکی تبدیل می شود ؟
وقتی آب از بالای آبشار سرازير می شود انرژی که به علّت قرار گرفتن در ارتفاع در آب ذخيره شده است با سقوط آب به تدريج به انرژی حرکتی تبديل می شود. سپس وقتی آب روی توربين می ريزد، اين انرژی به انرژی حرکتی توربين تبديل می شود. توربين هم با چرخش خود دستگاه مولد برق را به حرکت در می آورد و انرژی الکتريکی توليد می شود.
10 – انرژی الکتريکی می تواند به انرژی های ......، ......،....... و ساير انرژی های مورد نياز ما تبديل شود و اين ......... دائماً ادامه پيدا می کند.
1- صوتی
2- حرکتی
3- گرمایی
4- تغییرات انرژی
11- آیا در بدن موجودات زنده هم نور و الکتریسیته تولید می شود نام ببرید ؟
تبديل انرژی در بدن بعضی از موجودات زنده می تواند باعث توليد نور يا الکتريسيته شود. کرم شب تاب در شب از خود نور می دهد. مارماهی و سفره ماهی می توانند از خود برق توليد کنند و به اين وسيله دشمن را از خود دور کنند.
ايستگاه فکر
1-آيا می توانيد وسيله يا پديده ای معرّفی کنيد که در آن دو تبديل انرژی انجام پذير باشد؟
در تلویزیون انرژی الکتریکی به انرژی نورانی و انرژی صوتی تبدیل می شود
در بخاری نیز انرژی پتانسیل سوخت فسیلی به انرژی گرمایی و انرژی نورانی تبدیل می شود.
2- تصور کنيد انرژی نتواند از يک شکل به شکل ديگر تغيير يابد. مثلاً هوای گرم نتواند فرفره را بچرخاند در اين صورت چه مشکلاتی پيش می آيد؟
کلیه فعالیت های را که بر اثر تبدیل انرژی از یک صورت به صورت دیگر انجام می دهیم دیگر نمی توانیم انجام دهیم مانند راه رفتن - ورزش کردن - استفاده از وسایل الکتریکی و خود رو ها و ....
12- انرژی با چه واحدی اندازه گیری می شود ؟
انرژی با واحدی به نام ژول (j )اندازه گيری می شود .
13- واحد انرژی مواد غذایی بر حسب چیست ؟
واحد انرژی روی مواد غذايی بر حسب کالری یا کیلو کالری است.
14- هر کیلوکالری چند ژول است ؟
هر کیلوکالری مواد غذايی به طور تقريبی معادل ٤٠٠٠ ژول است.