معنی ابیات
درد عشقی کشیده ام که مپرس .............. زهر هجری چشیده ام که مپرس
درد و سختی که از عشق و تلخی که از دوری کشیده ام قابل بیان نیست .
گشته ام در جهان و آخر کار ............... دلبری برگزیده ام که مپرس
تمام دنیا را جست و جو کرده ام و سرانجام دلبری انتخاب کرده ام که قابل توصیف نیست .
بی تو در کلبه ی گدایی خویش ................ رنج هایی کشیده ام که مپرس .
بدون تو در گوشه ی خلوت خودم رنج هایی را تحمل کرده ام که قابل توصیف نیست .
همچو حافظ ، غریب در ره عشق .............. به مقامی رسیده ام که مپرس .
مانند حافظ غریبانه در راه عشق به مقام وجایگاهی رسیده ام که قابل توصیف نیست .
خود ارزیابی
1- گرد آوری لغت نامه دهخدا چند سال طول کشید ، و چند نفر با دهخدا همکاری کردند ؟
گرد آوری این لغت نامه 40 سال طول کشید و حدود 100 نفر با دهخدا همکاری داشته اند .
2- ارزش و عظمت لغت نامه ی دهخدا را با چه کتابی برابر دانسته اند ؟
شاهنامه ی فردوسی .
3-چرا دهخدا آخرین دقایق عمر خود را با غزل حافظ به پایان برد ؟
او تمام عمر خود را در راه حفظ وبزرگداشت زبان و ادب پارسی صرف کرده بود بنابر این در آخرین دقایق عمر نیز بخشی از زبان پارسی راکه مناسب حال اودرآن لحظه ها باشد در خواست کرد .
بخوان و حفظ کن
باران
خوشا آنان که الله یارشان بی ............ به حمد و قل هو الله کارشان بی
خوش به حال کسانی که خدا یارشان است. کسانی که ستایش خدواند کاری است که همواره انجام می دهند .
خوشا آنان که دایم در نمازنند .............. بهشت جاودان بازارشان بی
خوش به حال کسانی که همواره نماز خود را می خوانند و بهشت ابدی دستمزدی است که به خاطر این معامله به دست می آورند .
خداوندا به فریاد دلم رس..................... کس بی کس تویی من مانده بی کس.
خداوندا به داد دل درد مند من برس که تو تنها کسی هستی که به داد بی کسان می رسی و کسی هستم که جز تو یاوری ندارم .
همه گویند طاهر کس نداره ...................... خدا یار منه چه حاجت کس .
همه می گویند که « بابا طاهر » بی کس مانده است ولی من خداوند را یار خودم دارم به همین دلیل نیازی به کس دیگری ندارم .
«بابا طاهر»
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ای نام تو روییده به گلدان لبم ................. در مرحمت تو غوطه ور، روز وشبم
ای کسی که نام تو مانند گلی که در گلدان است، مدام بر روی لبم است و در دریای لطف تو روز و شب شناورم .
در خاک طلب بذر دعا کاشته ام ............. باران اجابت تو را می طلبم .
دعاها ی خود را مانند دانه ای که برای رشد در خاک می کارند برای برآورده شدن به درگاه تو آورده ام و برآورده شدنش را از باران رحمت تو می طلبم .
« سید حسن حسینی »
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
اگر آن سبز قامت رو نماید ..................... در باغ خدا را می گشاید .
اگر آن فردی که لباس سبز رنگ می پوشد ( امام زمان ) ظهور کند باغ زیبای مادی ومعنوی الهی ( اصلاح جهان ) را به همه ی دنیا نشان می دهد .
تنم را فرش کردم تا بتازد ...................... دلم را نذر کردم تا بیاید .
خودم را آماده کرده ام تا امام زود تر ظهور کند برای این کار سعی کردم دلم را پاک کنم .
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
معنی واژه ها
هجری شمسی = تاریخ خورشیدی / آیات = جمع آیه - نشانه ها / حجره = غرفه - اتاق / مفصّل= کامل - گسترده / تالیف = نوشته / معتبر= با اعتبار / نَقل = بیان /تاخیر = درنگ / رحلت =مردن - فوت کردن / علّامه = دانشمند / هِجر = دوری / بی = در اینجا باشد / خوشا = خوش به حال / مرحمت = لطف -محبت / غوطه ور = شناور / طلب = در اینجا خواست – خواستن /اجابت = برآوردن - پاسخ دادن .
بنویسیم
فعالیت های درس
1- کلمه های ستون راست جدول با کدام بخش کامل می شود و به کار می رود (به نمونه توجه کنید. )کلمه، گی ، ترین، گذار، نده، اندیشمند ، اندیشمند ترین، جاودانه، جاودانگی، جاودانه ترین، مفصّل، مفصّل ترین ، خوان، خواننده، سرمایه، سرمایه گذار، بیش، بیشترین، همسایه، همسایگی
2- جدول زیر را کامل کنید.
کلمه – فضلّا – کتاب – متون - کلمات - فاضل – کتب- فصل – متن – ریاضیات - فصول – ریاضی -مفرد-جمع- فاضل- فضلا- متن- متون- کلمه- کلمات- کتاب- کتب- فصل -فصول - ریاضی-ریاضیات
درد عشقی کشیده ام که مپرس .............. زهر هجری چشیده ام که مپرس
درد و سختی که از عشق و تلخی که از دوری کشیده ام قابل بیان نیست .
گشته ام در جهان و آخر کار ............... دلبری برگزیده ام که مپرس
تمام دنیا را جست و جو کرده ام و سرانجام دلبری انتخاب کرده ام که قابل توصیف نیست .
بی تو در کلبه ی گدایی خویش ................ رنج هایی کشیده ام که مپرس .
بدون تو در گوشه ی خلوت خودم رنج هایی را تحمل کرده ام که قابل توصیف نیست .
همچو حافظ ، غریب در ره عشق .............. به مقامی رسیده ام که مپرس .
مانند حافظ غریبانه در راه عشق به مقام وجایگاهی رسیده ام که قابل توصیف نیست .
خود ارزیابی
1- گرد آوری لغت نامه دهخدا چند سال طول کشید ، و چند نفر با دهخدا همکاری کردند ؟
گرد آوری این لغت نامه 40 سال طول کشید و حدود 100 نفر با دهخدا همکاری داشته اند .
2- ارزش و عظمت لغت نامه ی دهخدا را با چه کتابی برابر دانسته اند ؟
شاهنامه ی فردوسی .
3-چرا دهخدا آخرین دقایق عمر خود را با غزل حافظ به پایان برد ؟
او تمام عمر خود را در راه حفظ وبزرگداشت زبان و ادب پارسی صرف کرده بود بنابر این در آخرین دقایق عمر نیز بخشی از زبان پارسی راکه مناسب حال اودرآن لحظه ها باشد در خواست کرد .
بخوان و حفظ کن
باران
خوشا آنان که الله یارشان بی ............ به حمد و قل هو الله کارشان بی
خوش به حال کسانی که خدا یارشان است. کسانی که ستایش خدواند کاری است که همواره انجام می دهند .
خوشا آنان که دایم در نمازنند .............. بهشت جاودان بازارشان بی
خوش به حال کسانی که همواره نماز خود را می خوانند و بهشت ابدی دستمزدی است که به خاطر این معامله به دست می آورند .
خداوندا به فریاد دلم رس..................... کس بی کس تویی من مانده بی کس.
خداوندا به داد دل درد مند من برس که تو تنها کسی هستی که به داد بی کسان می رسی و کسی هستم که جز تو یاوری ندارم .
همه گویند طاهر کس نداره ...................... خدا یار منه چه حاجت کس .
همه می گویند که « بابا طاهر » بی کس مانده است ولی من خداوند را یار خودم دارم به همین دلیل نیازی به کس دیگری ندارم .
«بابا طاهر»
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ای نام تو روییده به گلدان لبم ................. در مرحمت تو غوطه ور، روز وشبم
ای کسی که نام تو مانند گلی که در گلدان است، مدام بر روی لبم است و در دریای لطف تو روز و شب شناورم .
در خاک طلب بذر دعا کاشته ام ............. باران اجابت تو را می طلبم .
دعاها ی خود را مانند دانه ای که برای رشد در خاک می کارند برای برآورده شدن به درگاه تو آورده ام و برآورده شدنش را از باران رحمت تو می طلبم .
« سید حسن حسینی »
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
اگر آن سبز قامت رو نماید ..................... در باغ خدا را می گشاید .
اگر آن فردی که لباس سبز رنگ می پوشد ( امام زمان ) ظهور کند باغ زیبای مادی ومعنوی الهی ( اصلاح جهان ) را به همه ی دنیا نشان می دهد .
تنم را فرش کردم تا بتازد ...................... دلم را نذر کردم تا بیاید .
خودم را آماده کرده ام تا امام زود تر ظهور کند برای این کار سعی کردم دلم را پاک کنم .
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
معنی واژه ها
هجری شمسی = تاریخ خورشیدی / آیات = جمع آیه - نشانه ها / حجره = غرفه - اتاق / مفصّل= کامل - گسترده / تالیف = نوشته / معتبر= با اعتبار / نَقل = بیان /تاخیر = درنگ / رحلت =مردن - فوت کردن / علّامه = دانشمند / هِجر = دوری / بی = در اینجا باشد / خوشا = خوش به حال / مرحمت = لطف -محبت / غوطه ور = شناور / طلب = در اینجا خواست – خواستن /اجابت = برآوردن - پاسخ دادن .
بنویسیم
فعالیت های درس
1- کلمه های ستون راست جدول با کدام بخش کامل می شود و به کار می رود (به نمونه توجه کنید. )کلمه، گی ، ترین، گذار، نده، اندیشمند ، اندیشمند ترین، جاودانه، جاودانگی، جاودانه ترین، مفصّل، مفصّل ترین ، خوان، خواننده، سرمایه، سرمایه گذار، بیش، بیشترین، همسایه، همسایگی
2- جدول زیر را کامل کنید.
کلمه – فضلّا – کتاب – متون - کلمات - فاضل – کتب- فصل – متن – ریاضیات - فصول – ریاضی -مفرد-جمع- فاضل- فضلا- متن- متون- کلمه- کلمات- کتاب- کتب- فصل -فصول - ریاضی-ریاضیات
3- کلمه های زیر را به شکل مناسب جمع ببندید. کلمه / علامات -/جمعها /ات/ rاستاد/استادان/استادها/ لحظه/ لحظه ها/ لحظات/ لغت نامه / لغت نامه ها / اطّلاع/ اطلاعات/روستا/ روستاها/ تعطیل / تعطیلات
املاء
1- کلماتی را که در آن ها یکی از شکل های صدای « س » وجود دارد ، از درس پیدا کنید و بنویسید.
مپرس – شمسی – است – سپاهی – غلامحسین – اثر – فرانسوی – مفصل ترین – فارسی – سال – صد – اساسی ترین – بسیاری – فردوسی – جست و جو – هستند – روستا ها – اشخاص – صحیح – استادان - نثر – سختی – می نویسد – کسی – نرسانیده- سپس – بستر – بر می خاستم – سنگین – ستمکار – اسلحه - مسلّح – معاصر – دانست – سرشار – آثار – اسفند – سرانجام – سخن – نشسته – صمیمی – سیّد – سکوت – سپری – سستی – فرو می بست – شکست – ساکت – پرسید – رسیده ام – پس
2- شش کلمه بنویسید که آخر آن ها مانند کلمه ی « مجدداً »تنوین دار باشد.
فوراً - ظاهراً- سهواً - عمداً - غالباً - حتماً - باطناً -اولاً
3-باتوجه به معنی ، گزینه ی صحیح را انتخاب کنید.
حیات = زندگی ----->گزینه ی صحیح
حیاط = زندگی
نگارش
1- از بین کلمه های زیر شش کلمه را انتخاب کنید و هر دو کلمه را در یک جمله
بکار ببرید.
تعلیم – غالباً – اشخاص – سرشار – عشق – معاصر –حافظه – جامع- همکاری
1- عشق به تعلیم کار آموزش را برای معلمان آسان می کند.
2- اشخاص موفق در زندگی غالباً افراد پر تلاشی هستند.
3- تعدادی هنرمندان معاصر برای خلق آثار خود با یکدیگر همکاری دارند.
2-متن زیر را تا سه سطر ادامه دهید .
اگر به جای دوستان دهخدا بودم . بیشتر با او در باره لغت نامه اش صحبت و همکاری می کردم و از تبحّر او در ادبیات بیش تر استفاده می بردم . سعی می کردم زمان بیش تری را با او باشم تا از گنج وجود او بیش تر استفاده کنم که بعد ها از نبود او حسرت نخورم . مردی بزرگ که لغت نامه ای بزرگ برای ما به یاد گار گذاشت . باشد که با استفاده واژگان زبان پارسی زحمات او ارج بنهیم .
3- با استفاده از کلمات زیر یک بند بنویسید.
جمع آوری – تحقیق – اندیشمندان – آثار - تاثیرگذار
1- جمع آوری و تحقیق درمود آثار تاثیر گذار اندیشمندان مفید است .
2-جمع آوری مطالب دانشمندان قرون گذشته و تحقیق در خصوص اندیشه ها و آثار آن ها در بهره برداری از فرصت های تحقیقاتی اندیشمندان روز گار معاصر بسیار تاثیر گذارو سودمند خواهد بود.
4- جملات زیر را بخوانید و آن ها را با سلیقه ی خود به گونه ای کنار هم قرار دهید که به صورت یک انشاء در آید . در صورت نیاز کلمه ها یا جملاتی اضافه کنید.
با جهد و کوشش می توان رضای خالق بی چون را جلب نمود .
دعوی برتری از دیگران . کبر ، انسان را از همه افراد پست ، پست تر می کند .
فرمانبر خدا و نگهبان خلق بودن ، چه حس خوبی به انسان می دهد .
جوان مرد بودن و آدمیّت از نشانه های علم است که در انسان جلوه می کند .
با صبر و کوشش می توان به خوشبختی رسید .
کبر ، دعوی برتری از دیگران است . کبر ، انسان را از همه افراد پست ، پست تر می کند . برای شکستن کبر باید فر مانبردار خدا باشیم . فر مانبردار خدا و نگهبان خلق بودن از نشانه های جوانمردی است . جوان مرد بودن و آدمیّت از نشانه های علم است که در انسان جلوه می کند . فر مانبردار خدا و نگهبان خلق بودن چه حس خوبی به انسان می دهد انسان احساس می کند می رتواند رضایت خالق را به دست بیاورد برای این کار باید جهد و کوشش نمود . آری با جهد و کوشش می توان رضای خالق بی چون را جلب نمود .در این راه باید صبر داشت چون با صبر و کوشش می توان به خوشبختی رسید
کارگاه نویسندگی
مقایسه
یکی از راه های پرورش ذهن و تقویّت توانایی نوشتن ، به کار گیری مقایسه است مقایسه بیان تفاوت ها و شباهت های میان دو یا چند چیز است .
1- دو تصویر زیر را باهم مقایسه کنید.
![]()
1- این دو تصویر را می توان از جنبه ی فرد گرایی و گروه گرایی تفسیر کرد واین که اتحاد هم زیبایی ظاهری دارد و هم مفهوم باطنی .
2- در یک طرف این تصویر یک گل محمدی زیبایی را می بینیم که این گل علاوه بر این که یاد آور پیامبر عظیم الشان اسلام است و از یک طرف دیگر آن فوایدش از جمله بوی خوش برای رایحه درمانی ،استفاده از برگ خشک آن و... به ذهنمان می رسد و در طرف دیگر این تصویر یک باغ گل لاله را می بینیم و می دانیم که لاله در فرهنگ ما یاد آور جان و خون پاک شهیدان است .
2- یک درس از کتاب فارسی را با یک درس از کتاب علوم مقایسه کنید و نتیجه را در چهار سطر بنویسید.
این فعالیت به عهده ی دانش آموز است.
3- مصراع « رنج هایی کشیده ام که مپرس » را برای پدر یا مادر خود بخوانید و سپس نظر آن ها را درباره ی زحماتی که برای شما کشیده اند ، بپرسید .با دقّت به سخنان آنان گوش دهید و درپایان آنچه را شنیده اید در پنج سطر بنویسید .
این فعالیت به عهده ی دانش آموز است.
4 – فهم خود را از ضرب المثل « کار نیکو کردن از پر کردن است »، در یک بند
بنویسید .
برای انجام هر کاری باید تمرین و ممارست زیاد داشته باشیم تا بتوانیم بر آن کار تسلط پیدا کنیم و بتوانیم آن کار را درست و به موقع انجام دهیم و نتیجه ی خوب بگیریم.
املاء
1- کلماتی را که در آن ها یکی از شکل های صدای « س » وجود دارد ، از درس پیدا کنید و بنویسید.
مپرس – شمسی – است – سپاهی – غلامحسین – اثر – فرانسوی – مفصل ترین – فارسی – سال – صد – اساسی ترین – بسیاری – فردوسی – جست و جو – هستند – روستا ها – اشخاص – صحیح – استادان - نثر – سختی – می نویسد – کسی – نرسانیده- سپس – بستر – بر می خاستم – سنگین – ستمکار – اسلحه - مسلّح – معاصر – دانست – سرشار – آثار – اسفند – سرانجام – سخن – نشسته – صمیمی – سیّد – سکوت – سپری – سستی – فرو می بست – شکست – ساکت – پرسید – رسیده ام – پس
2- شش کلمه بنویسید که آخر آن ها مانند کلمه ی « مجدداً »تنوین دار باشد.
فوراً - ظاهراً- سهواً - عمداً - غالباً - حتماً - باطناً -اولاً
3-باتوجه به معنی ، گزینه ی صحیح را انتخاب کنید.
حیات = زندگی ----->گزینه ی صحیح
حیاط = زندگی
نگارش
1- از بین کلمه های زیر شش کلمه را انتخاب کنید و هر دو کلمه را در یک جمله
بکار ببرید.
تعلیم – غالباً – اشخاص – سرشار – عشق – معاصر –حافظه – جامع- همکاری
1- عشق به تعلیم کار آموزش را برای معلمان آسان می کند.
2- اشخاص موفق در زندگی غالباً افراد پر تلاشی هستند.
3- تعدادی هنرمندان معاصر برای خلق آثار خود با یکدیگر همکاری دارند.
2-متن زیر را تا سه سطر ادامه دهید .
اگر به جای دوستان دهخدا بودم . بیشتر با او در باره لغت نامه اش صحبت و همکاری می کردم و از تبحّر او در ادبیات بیش تر استفاده می بردم . سعی می کردم زمان بیش تری را با او باشم تا از گنج وجود او بیش تر استفاده کنم که بعد ها از نبود او حسرت نخورم . مردی بزرگ که لغت نامه ای بزرگ برای ما به یاد گار گذاشت . باشد که با استفاده واژگان زبان پارسی زحمات او ارج بنهیم .
3- با استفاده از کلمات زیر یک بند بنویسید.
جمع آوری – تحقیق – اندیشمندان – آثار - تاثیرگذار
1- جمع آوری و تحقیق درمود آثار تاثیر گذار اندیشمندان مفید است .
2-جمع آوری مطالب دانشمندان قرون گذشته و تحقیق در خصوص اندیشه ها و آثار آن ها در بهره برداری از فرصت های تحقیقاتی اندیشمندان روز گار معاصر بسیار تاثیر گذارو سودمند خواهد بود.
4- جملات زیر را بخوانید و آن ها را با سلیقه ی خود به گونه ای کنار هم قرار دهید که به صورت یک انشاء در آید . در صورت نیاز کلمه ها یا جملاتی اضافه کنید.
با جهد و کوشش می توان رضای خالق بی چون را جلب نمود .
دعوی برتری از دیگران . کبر ، انسان را از همه افراد پست ، پست تر می کند .
فرمانبر خدا و نگهبان خلق بودن ، چه حس خوبی به انسان می دهد .
جوان مرد بودن و آدمیّت از نشانه های علم است که در انسان جلوه می کند .
با صبر و کوشش می توان به خوشبختی رسید .
کبر ، دعوی برتری از دیگران است . کبر ، انسان را از همه افراد پست ، پست تر می کند . برای شکستن کبر باید فر مانبردار خدا باشیم . فر مانبردار خدا و نگهبان خلق بودن از نشانه های جوانمردی است . جوان مرد بودن و آدمیّت از نشانه های علم است که در انسان جلوه می کند . فر مانبردار خدا و نگهبان خلق بودن چه حس خوبی به انسان می دهد انسان احساس می کند می رتواند رضایت خالق را به دست بیاورد برای این کار باید جهد و کوشش نمود . آری با جهد و کوشش می توان رضای خالق بی چون را جلب نمود .در این راه باید صبر داشت چون با صبر و کوشش می توان به خوشبختی رسید
کارگاه نویسندگی
مقایسه
یکی از راه های پرورش ذهن و تقویّت توانایی نوشتن ، به کار گیری مقایسه است مقایسه بیان تفاوت ها و شباهت های میان دو یا چند چیز است .
1- دو تصویر زیر را باهم مقایسه کنید.
1- این دو تصویر را می توان از جنبه ی فرد گرایی و گروه گرایی تفسیر کرد واین که اتحاد هم زیبایی ظاهری دارد و هم مفهوم باطنی .
2- در یک طرف این تصویر یک گل محمدی زیبایی را می بینیم که این گل علاوه بر این که یاد آور پیامبر عظیم الشان اسلام است و از یک طرف دیگر آن فوایدش از جمله بوی خوش برای رایحه درمانی ،استفاده از برگ خشک آن و... به ذهنمان می رسد و در طرف دیگر این تصویر یک باغ گل لاله را می بینیم و می دانیم که لاله در فرهنگ ما یاد آور جان و خون پاک شهیدان است .
2- یک درس از کتاب فارسی را با یک درس از کتاب علوم مقایسه کنید و نتیجه را در چهار سطر بنویسید.
این فعالیت به عهده ی دانش آموز است.
3- مصراع « رنج هایی کشیده ام که مپرس » را برای پدر یا مادر خود بخوانید و سپس نظر آن ها را درباره ی زحماتی که برای شما کشیده اند ، بپرسید .با دقّت به سخنان آنان گوش دهید و درپایان آنچه را شنیده اید در پنج سطر بنویسید .
این فعالیت به عهده ی دانش آموز است.
4 – فهم خود را از ضرب المثل « کار نیکو کردن از پر کردن است »، در یک بند
بنویسید .
برای انجام هر کاری باید تمرین و ممارست زیاد داشته باشیم تا بتوانیم بر آن کار تسلط پیدا کنیم و بتوانیم آن کار را درست و به موقع انجام دهیم و نتیجه ی خوب بگیریم.