درس یازدهم : عطّار و جلا الدّین محمّد

2-چرا دیدار پدر محمّد با افراد مختلف برای او جالب بود ؟ چون افرادی که به دیدار پدر محمّد می آمدند همگی از ادیبان، دانشمندان و فرهیختگان بودند .

3-محمّد شیخ عطّار را از کجا می شناخت ؟ او نام عطّار را از پدرش شنیده بود و همچنین برخی از اشعارش را خوانده بود وحفظ کرده بود .

حکایت

معنی ابیات شیخ خندید و بگفتش ای سلیم .................... این درخت علم باشد ای علیم

شیخ خندید و به او گفت که ای شخص ساده دل درختی که تو به دنبال آن هستی درخت علم است تو به صورت رفته ای

ای به خبر........... زان ز شاخ معنی ای ، بی بار و بر ای شخص ساده دل تو فقط در جست و جوی ظاهر این درخت پرداخته ای به همین دلیل است که از معنا و مفهوم آن غافل مانده ای . گه درختش نام شد ،

گاه آفتاب ................ گاه بحرش نام شد، گاهی سحاب به علم گاهی نام درخت می دهند گاهی نام آفتاب و گاهی نام دریا و گاهی نام ابر .

آن یکی کش صد هزار آثارخاست .............. کمترین آثار او عمر بقاست . تشبیه به درخت شدن علم یکی از صد هزار اثری است که از علم بر می خیزد و بدان که کمترین اثر علم عمر جاودانه است .

«جلاالدّین محمّد ، مثنوی معنوی ، بازنویسی و کاهش » در این شعر علم به چه چیزهایی مانند شده است ؟ درخت ، آفتاب ، بحر ( دریا ) ، سحاب ( ابر ) . معنی واژه ها نسخه ( کتاب ) = جلد / روانه کرد = راهی کرد / تَمسخُر = مسخره کردن / بار سفر را ببندید = آمادهی سفر شوید / سلیم = انسان ساده دل / علیم = دانا / بحر = دریا / سحاب = ابر / خلّاق = مبتکر / سرآمد = برتر / کرسی = وسیله ای گرم کننده که دارای یک چهار پایه یک منقل و یک لحاف است و در قدیم استفاده می شد / طب = پزشکی .

بنویسیم فعالیت های درس

1- کلمات زیر را مانند نمونه با « مند » یا « انگیز » ترکیب کنید. هیجان + انگیز = هیجان انگیز اندیش + مند = اندیشمند دانش + مند = دانشمند تعجّب + انگیز = تعجّب انگیز خاطره + انگیز = خاطره انگیز نشاط + انگیز = نشاط انگیز 2-اسم هایی را که در متن درس آمده پیدا کرده و در جدول زیر طبقه بندی کنید.شهر ، شخص، کتاب ،نیشابور ،جلال الدّین محمّد، اسرار نامه ، سمرقند ، بهاءالّدین ، بلخ، شیخ عطّار 3-متن زیر را با کلماتی که مشخص شده است ، کامل و باز نویسی کنید. این نخستین ( اولّین ) سفر بلند ( طولانی ) او بود . معمولا سفر برای بچه هایی به سن او هیجان انگیز ( جالب انگیز ) است . اما این سفر که معلوم ( مشخص ) نبود باز گشتی در آن باشد ، با دیگر سفر ها فرق ( تفاوت ) داشت .

املاء 1- جملاتی از درس را که به نظر شما تاثیر گذار هستند بنویسید . این فعالیت بر عهده خود دانش آموزان است .

2- کلماتی از درس را که در نوشتن ان ها یک از دوشکل صدای ( ط / ت ) به کار رفته است ، بنویسید . ط = عطار - طول - طولانی ت = خسته - گفته - می گفتند – نخستین - تابه حال – است – زیارت - تنگ – دوستان – دلتنگ – تازه - داشت – تمام - می شناختند – تعجّب – یاد می گرفت - آموختن – اتاق – نشست – حتماً – بیت – نزدیک تر – دست – افتاب – می خواست – کتاب – نوشت – تشکر – خواست

3- واژه هایی از درس را که معنی آن را نمی دانید در جدول زیر بنویسید ، سپس با مراجعه به واژه نامه ،معنای هر کلمه را مقابل آن بنویسید. این فعالیت بر عهده خود دانش آموزان است . نگارش

1- با استفاده از هر دسته از کلمات زیر ، یک جمله درباره جلال الدّین محمد مولوی ، بنویسید . الف ) دلتنگ – خاطره – زاد گاه مولوی از مرور خاطره های گذشته احساس دلتگی برای زادگاهش می کرد . ب) آینده – موفق – انسان پیش بینی عطّار این بود که مولوی در آینده انسان موفّقی خواهد شد.

2- جمله ی (( از شادی در پوست خود نمی گنجید )) را در سه سطر ، توضیح دهید. وقتی انسان به موفّقیّتی می رسد که مدّت های زیادی برای رسیدن به آن موفّقیّت تلاش کرده احساس شاد مانی خواهد کرد گاهی این احساس شاد مانی به قدری زیاد است که انسان نمی تواند آرام وقرار داشته باشد و دوست دارد همه را در این شادی خود سهیم کند معمولا به این گونه شادی خارج حد تحمل می گویند که از شادی در پوست خود نمی گنجد .

3- با توجه به مسیر حرکت جلال الدّین محمّد که در درس بیان شده است ، نقشه ی مسیر سفر های اورا بکشید و هرجا که لازم شد توضیحی اضافه کنید.

آغاز سفر مولانا از سمرقند به سمت مکه برای زیارت خانه خدا بود ولی او در بین راه ابتدا به شهر نیشابور وارد شد و با چند تن از بزرگان علم وادب آشنا شد. سمرقند ------------>نیشابور ------------>مکّه ( حج )

4- من پس از خواندن این درس یاد گرفتم: سفر بسیار خوب است و به تجربیات انسان اضافه می کند. احساس می کنم: چیزهای زیادی در دنیا برای دیدن و آموختن وجود دارد. آرزو می کنم: مانند مولانا به مراتب بالای از علم وادب برسم.  

کارگاه نویسندگی

روزنامه دیواری تهیّه ی روزنامه دیواری یک کار گروهی و کسب مهارت جمعی در نوشتن است یک روز نامه دیواری شامل داستان شعر ، گزارش ، مصاحبه ،اخبار مدرسه ، لطیفه، معّما ، مطالب علمی – تخیّلی ، و جدول کلمات متقاطع و ..... است .تهیّه ی روزنامه دیواری ، تمرین بازی ، شادی و یادگیری است.

1- با همکاری گروه یک روزنامه دیواری درباره یکی از نام آوران « شهیدان دانشمندان ، نویسندگان یا نیکوکاران » محلّ زندگی خود ( روستا یا شهر ) تهیّه کنید و عنوان اصلی بخش های مختلف آن را در این برگه بنویسید.

2- برداشت خود را از ضرب المثل « مشک آن است که خود ببوید ، نه آ ن که عطآ ر بگوید » در یک بند بنویسید. وقتی کسی از ویژگی مثبتی بر خوردار است باید با عمل خود این ویژگی را به همه نشان دهد و با رفتار پسندیده باعث شود که دیگران از این حسن او با خبر شوند نه اینکه منتظر بماند دیگران از او تعریف و تمجید کنند که چه بسا وقتی دیگران از او بگویند ممکن است چیز هایی را مطرح کنند که اصلا در او نباشد.

3- هرچه را از محتوای درس های این فصل فهمیده اید ، در یک بند بنویسید. به عهده ی دانش آموزان است.